Waakzame blik op onze planeet

Het aardobservatieprogramma van SRON heeft expertise in het monitoren van de samenstelling van de atmosfeer. Deze expertise is de afgelopen decennia ontwikkeld in een Nederlands ecosysteem van universiteiten, kennisinstellingen en industriële partners. Nederland is wereldleider in het monitoren van de samenstelling van de atmosfeer met een reeks instrumenten zoals TROPOMI op ESA’s Sentinel-5p missie en SPEXone op NASA’s PACE missie.

Het klimaatpanel van de VN waarschuwt dat ons opwarmende klimaat, veroorzaakt door menselijke activiteit, het wereldwijde ecosysteem in gevaar brengt. Deze eeuw kunnen verschillende omslagpunten in het klimaat worden bereikt, die leiden tot grote en onomkeerbare veranderingen in het klimaatsysteem met grote gevolgen voor de samenleving. Dit confronteert onze samenleving met urgente wetenschappelijke vragen over klimaatverandering, luchtkwaliteit en de gevolgen voor de biodiversiteit. Bij het beantwoorden van deze vragen vertrouwen wetenschappers, regeringen en internationale organen steeds meer op aardobservatiedata. Satellieten zijn van vitaal belang omdat ze wereldwijde en onderling vergelijkbare informatie leveren die binnen enkele uren na de waarneming beschikbaar kan zijn–bijvoorbeeld kort na een lekkage van een pijpleiding–of tijdreeksen van tientallen jaren aan gekalibreerde en gevalideerde gegevens van broeikasgasconcentraties en afgeleide emissies.

Bovendien maakt de voortdurende vooruitgang in satellietinstrumentatie steeds gedetailleerdere waarnemingen mogelijk. Zo hebben SRON-wetenschappers onlangs satellieten gebruikt om voor het eerst vanuit de ruimte grote methaanpluimen van individuele vuilstortplaatsen op te sporen [Maasakkers, Science Adv. 2022].

Voor het Methane Alert and Response System (MARS) van de Verenigde Naties hebben we samen met onze partners een snel detectiesysteem ontworpen voor methaanhotspots met behulp van satellietwaarnemingen. Dit levert bruikbare informatie op om de uitstoot van dit sterke broeikasgas te verminderen en klimaatverandering tegen te gaan.

SRON’s aardobservatieprogramma richt zich op:

– Koolstofdioxide en methaan, de twee belangrijkste broeikasgassen;
– Aerosolen, relevant voor de volksgezondheid en de opwarming van de aarde;
– Aerosol-wolk interacties, een onbekend maar belangrijk proces dat klimaatverandering beïnvloedt;
– Bosbranden, met impact op het klimaat, de luchtkwaliteit en globale ecosystemen.

Door bij te dragen aan de ontwikkeling van aardobservatiemissies neemt SRON deel aan de uitvoering van het overheidsbeleid op het gebied van Klimaat & Milieu en Wetenschap & Onderwijs. Op Europees niveau dragen we bij aan Horizon Europe en Copernicus. Internationaal ontwikkelen we missies samen met NASA, dragen we bij aan het United Nations Environment Program en faciliteren we klimaatactie in samenwerking met ngo’s zoals EDF en GMH.