Nanolithografie faciliteiten in de cleanrooms bij SRON
Nano-experts bij SRON gebruiken optische lithografietechnieken en geavanceerde lithografie-apparatuur, om de zeer kleine structuren op een oppervlak te kunnen etsen of opbrengen (depositie). Soms gaat dat nauwkeurig tot op de nanometer: een miljardste van een meter, of een honderdduizendste van een haar dus. Dat gebeurt in stofvrije cleanrooms bij SRON.
Nanotechnologie doorontwikkelen voor de ruimte
De wetenschappers zijn heel gespecialiseerd in het doorontwikkelen en toepassen van de pionierstechnologie uit SRONs onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma. Die nieuwe technologie is grensverleggend, maar daarmee nog niet zomaar geschikt voor toepassing in een zo klein mogelijk én vluchtwaardig instrument dat een lancering aankan en wetenschap in de ruimte kan doen.
Voorbeeld: MKID technologie vooruitbrengen
We geven de ontwikkeling van microwave kinetic inductance detectors (MKID) als voorbeeld). Dit type detector, gekoeld en supergeleidend, is geschikt gemaakt om subkleuren in TeraHertz te kunnen meten en als spectrometer te fungeren. TeraHertz is straling met een golflengte die wetenschappers graag willen meten met een ruimte-instrument, om bijvoorbeeld verre gas- en stofwolken te kunnen bestuderen waar sterren uit geboren worden.
De MKID is nu in gebruik in het DESHIMA instrument gebruikt onder de ASTE grondtelescoop, om gas en stof in sterrenstelsels te onderzoeken, kort na de Oerknal. De technologie werkt met minuscule antennes, afgestemd op specifieke golflengtes. Om ze praktisch en betaalbaar te krijgen, moeten de nanotechnologen heel nauwkeurig op nanometerniveau werken. De Nano-groep boekt nu vooruitgang in het ontwikkelen van steeds kleinere technologieën, zodat ze gebruikt kunnen worden voor toekomstige ruimte-missies.
De wetenschappelijke vraag drijft zo de ontwikkeling van nieuwe gevoeligere en geavanceerdere technologie, die wordt door ontwikkeld van grote en zware ontwerpen naar kleinere, handzamere modellen om uiteindelijk in de ruimte te meten. De nieuwe kennis zal weer nieuwe vragen opwerpen die weer nieuwe technologie vereisen.
Samenwerking met technologische partnerinstituten
Een belangrijk onderdeel van de Nano-groep is de nauwe samenwerking met andere technologische onderzoeksinstituten, zowel in Nederland als internationaal. Dit gebeurt niet alleen met SRON’s eigen Technologie groep, maar ook met universiteiten zoals TU Delft, Eindhoven en Twente.
In de voorhoede van de technologische vooruitgang
De samenwerking is essentieel om gebruik te maken van de nieuwste technologieën en om de volgende generatie ruimtesatellieten te realiseren. De Nano-groep is trots op de bijdrage die zij levert aan SRON’s missie en strategie om baanbrekend wetenschappelijk onderzoek in de ruimte mogelijk te maken, vragen te beantwoorden en daar een voortouw in te nemen door in de voorhoede van de technologische vooruitgang te blijven.
