Het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI heeft de klimaatschade in kaart gebracht van een explosie in een gasput in Louisiana in 2019. In totaal is er 50.000 ton methaan ontsnapt, equivalent aan een procent van de jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot (100-yr GWP). Het SRON-onderzoeksteam gebruikte samen met het Amerikaanse EDF een nieuwe methodiek door met twee satellieten op verschillende manieren metingen te verrichten. 
Toen gaswerkers in Louisiana een nieuwe put wilden aanboren in 2019 kregen ze ineens een grote explosie voor de kiezen. Gelukkig raakte niemand gewond, maar de strijd tegen klimaatverandering kreeg wel een flinke knauw te verwerken. Duizenden tonnen methaan ontsnapten richting atmosfeer om bij te dragen aan het broeikaseffect. In eerste instantie zorgde een uitslaande brand ervoor dat het methaan werd omgezet naar CO2, dat dertigmaal minder broeikaseffect heeft (100-yr GWP). Maar met het sein brand meester kwam die automatische affakkeling meteen ten einde. Totdat het gasbedrijf het methaan naar een affakkelpunt had geleid, stroomde er dagenlang ongehinderd methaan weg. In totaal zaten er 38 dagen tussen de explosie en het afdichten van de boorputten.
Methaan is onzichtbaar en geurloos, dus het is geen sinecure om de exacte klimaatschade vast te stellen. Het TROPOMI-ruimteinstrument geeft die mogelijkheid sinds 2017 wel vanaf satelliet Sentinel-5p, met dagelijkse wereldwijde dekking. Wetenschappers van SRON en het Amerikaanse EDF hebben nu uit data van TROPOMI en een ander instrument—VIIRS—berekend dat er in totaal 50.000 ton methaan is weggelekt gedurende het hele proces. Op het hoogtepunt zelfs 100 ton per uur. Daarvoor gebruikten ze een nieuwe methodiek die data combineert van twee satellieten: TROPOMI registreert de concentraties methaan boven de installatie en VIIRS leidt uit de felheid van het vuur af hoeveel methaan er verbrandt.
‘We zien in de data duidelijk terug hoe het proces is verlopen,’ zegt eerste auteur Bram Maasakkers. ‘Eerst ziet VIIRS veel brand en ziet TROPOMI weinig methaan. Daarna stopt de brand en neemt de methaan-concentratie ineens in rap tempo toe. Dat verdwijnt weer grotendeels als het affakkelen is opgestart. Het geeft een goed inzicht in hoe je het beste zo’n explosie kunt evalueren en de gerapporteerde uitstoot kunt controleren, waar ter wereld het ook gebeurt.’ De onderzoekers zien nu bijvoorbeeld dat er meer methaan weglekt bij het affakkelen dan het gasbedrijf schat. Daarentegen is de uitstoot gedurende de periode zonder verbranding lager dan verwacht. Desondanks is er een enorme hoeveelheid methaan ontsnapt: er zijn slechts tien puntbronnen in de VS bekend die over heel 2019 meer uitstootten dan dit ongeluk in 38 dagen.
Publicatie
Joannes D. Maasakkers, Mark Omara, Ritesh Gautam, Alba Lorente, Sudhanshu Pandey, Paul Tol, Tobias Borsdorff, Sander Houweling, Ilse Aben, ‘Reconstructing and quantifying methane emissions from the full duration of a 38-day natural gas well blowout using space-based observations’, Remote Sensing of Environment
TROPOMI is een samenwerking tussen Airbus DS NL, KNMI, SRON en TNO, in opdracht van het NSO en ESA. Airbus DS NL was hoofdaannemer voor het ontwerp en de bouw van het instrument. TNO was verantwoordelijk voor het optisch ontwerp. De wetenschappelijke leiding is in handen van het KNMI en SRON. TROPOMI is gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat