{lang en}
The balloon mission STO-2 has not been launched from the South Pole. The balloon, which is equiped with Dutch detectors, was scheduled this January to make a circular flight over Antarctica and to observe the universe at an altitude of 40 km. But due to bad weather the balloon could not be launched in time to take advantage of the polar anticyclone, which causes air to slowly circulate in a counterclockwise pattern. NASA has now postponed the mission to the next Antarctic summer at the end of 2016/beginning of 2017.
{/lang}
{lang nl}
De hangtest op Antarctica
De ballonmissie STO-2 is niet opgestegen vanaf de Zuidpool. De ballon, die is uitgerust met Nederlandse detectoren, zou begin dit jaar boven Antarctica een cirkelvlucht maken en op een hoogte van 40 km waarnemingen doen aan het heelal. Maar door slecht weer kon de ballon niet op tijd worden opgelaten om nog te profiteren van de circulaire poolwind. De missie is door NASA doorgeschoven naar eind 2016/begin 2017.
{/lang}
De weergoden waren STO-2 uiteindelijk niet gunstig gezind. Tot 21 januari was er nog hoop dat de ballon in navolging van de GRIPS-missie nog op tijd kon worden opgelaten. Maar een aanhoudende straffe wind maakte dat uiteindelijk onmogelijk. Nu oplaten zou betekenen dat de ballon geen cirkelvlucht zou maken en waarschijnlijk in afgelegen ijsvelden zou landen, onbereikbaar voor de wetenschappers.
“Heel jammer. En ook vreselijke pech, want het is voor het eerste in 20 jaar dat het weer zo tegen zit, ” zegt projectleider Jian Rong Gao (SRON/TU Delft). “Alle seinen stonden na de hangtest op groen en het hele instrument, inclusief de detectoren, werkte prima. Alle teams hebben bijzonder goed werk geleverd. Maar het weer kun je nu eenmaal niet beïnvloeden.” NASA heeft besloten om de ballon en gondel op te slaan in de basis op McMurdo. De ruimtevaartorganisatie wil dan volgend zomerseizoen op Antarctica – in december 2016/januari 2017 – een nieuwe poging doen om STO-2 op te laten.
Atomair zuurstof
Astronomen willen met STO-2 voor het eerst vanaf de rand van de ruimte atomair zuurstof meten. Daarmee kunnen ze de kraamkamers van nieuwe sterren direct opsporen: de zuurstof-lijn vertelt ons welke plekken in de gaswolken tussen de sterren zijn opgewarmd door pasgevormde sterren.
STO-2 (NASA) beschikt over extreem gevoelige detectoren voor drie verschillende frequenties (1,4, 1,9, en 4,7 terahertz). Deze detectoren zijn gebouwd door SRON en de TU Delft. SRON en de TU Delft hebben in samenwerking met het MIT ook een lokale oscillator (4,7 terahertz) ontwikkeld, die essentieel is om het signaal uit de ruimte te kunnen meten voor wat betreft de frequentie (positie) en spectrale informatie.
De wetenschappelijke leiding van de missie is in handen van de Universiteit van Arizona. Het project wordt gefinancierd door NASA, NWO, SRON en de provincie Groningen.