Ruim 8000 middelbare en basisscholen in Nederland hebben deze week een pakket ontvangen dat leerlingen in staat stelt deel te nemen aan een nationaal educatief ruimte-experiment. Onder de titel Seeds in Space, zullen leerlingen plantenzaadjes laten ontkiemen terwijl de Nederlandse astronaut André Kuipers in het internationale ruimtestation precies hetzelfde doet. De leerlingen gaan met de astronaut onderzoeken in hoeverre licht en zwaartekracht van invloed zijn op de groeisnelheid en -richting van de kiemplantjes. Via een speciale televisieuitzending vanuit de ruimte zal Kuipers aan het eind van zijn vlucht zijn bevindingen vergelijken met die in de klassen en/of bij de leerlingen thuis. Het nationaal instituut voor ruimteonderzoek SRON nam, samen met het ruimte-experimentbureau DESC, het initiatief voor het door het Ministerie van OCW financieel ondersteunde project. SRON coördineert overigens ook grotendeels de wetenschappelijke experimenten die Kuipers tijdens zijn ruimtemissie DELTA zal uitvoeren.

Seeds in Space richt zich met name op leerlingen in groep 7 en 8 van de basisschool en in de basisvorming van het voortgezet onderwijs. Met het deze week toegestuurde experimentpakket kunnen docenten het lesmateriaal beoordelen en afwegen of zij Seeds in Space kunnen inpassen in het lesprogramma. Zij kunnen tot begin maart pakketten voor hun leerlingen bijbestellen zolang de voorraad strekt.

Het experiment start met de notie van een ogenschijnlijke vanzelfsprekendheid: bij ontkiemende plantjes groeien de worteltjes omlaag en de steeltjes omhoog. Maar hoe ‘weten’ plantjes wat ‘boven’ en ‘beneden’ is? Groeien de steeltjes misschien naar het licht toe, of van de richting van de zwaartekracht af? En wat gebeurt er als je plantjes laat groeien zonder licht en zonder invloed van zwaartekracht? Met het lesmateriaal waarmee de kinderen in de weken voorafgaand aan de lancering van Kuipers aan het werk gaan, worden ze op het spoor van deze onderzoeksvragen gezet. Medio april zijn zij dan voorbereid voor het werkelijke ruimte-experiment.

Groeiraket

Het experimentpakket bevat, naast lesmateriaal, zaadjes van het snel ontkiemende gewas raketsla en een speciaal voor Seeds in Space ontworpen groeiraket. De groeiraket, die door de leerlingen zelf in elkaar gezet moet worden aan de hand van een visuele beschrijving, bevat twee kamertjes waarin de zaadjes gaan ontkiemen, één met lichtgat en één zonder. Zo kunnen kinderen in de klas dus de vergelijking maken tussen ontkiemen in licht en donker. Voor de vergelijking met en zonder zwaartekracht zullen zij de resultaten van André Kuipers gaan gebruiken.

Aan het project is ook een wedstrijd verbonden. Wie het beste ontwerp maakt voor een ruimteschip waarmee een groep mensen voor langere tijd mee zou kunnen reizen om bijvoorbeeld onderzoek te doen op de planeet Mars, maakt kans op een persoonlijk bezoek van André Kuipers aan de school, na de ruimtevlucht.

Meer informatie over het project is te vinden op www.seedsinspace.nl. Daar is ook een groeiraket te bestellen.