De hoeveelheid methaan in de atmosfeer is sinds 1998 niet meer zo snel toegenomen als in 2015. Lange tijd werd aangenomen dat de snelle toename van dit sterke broeikasgas, zoals in de periode van 1850 tot de jaren 80 van de vorige eeuw, niet meer terug zou komen. De groeisnelheid van methaan blijkt toch weer te zijn toegenomen, zo leren nieuwe analyses van een internationale studie waaraan KNMI, Vrije Universiteit Amsterdam en SRON Netherlands Institute for Space Research hebben meegewerkt.

Bronnen van methaan zijn bijvoorbeeld fossiele brandstoffen, veeteelt, landbouw en moerassen. De belangrijkste en waarschijnlijk snelst toenemende bron van methaanuitstoot zijn runderen. Via hun magen komt veel methaan vrij. Daarnaast draagt de totale productie van fossiele brandstoffen voor ongeveer een derde bij aan de jaarlijkse methaanemissies die gerelateerd zijn aan menselijke activiteiten. 


De internationale studie concludeert ook dat de recente groei van de schaliegasindustrie niet de belangrijkste oorzaak kan zijn van de methaantoename. Dit is te zien aan de waarnemingen van de isotopenverhouding van methaan (de verhouding tussen de verschillende verschijningsvormen van methaan in de atmosfeer).

De recordsnelle toename van methaan in 2015 is waarschijnlijk een combinatie van factoren. Zo is het niet helemaal toe te schrijven aan de toename van de veeteelt. Jaarlijkse natuurlijke fluctuaties spelen een belangrijke rol. Zeer waarschijnlijk heeft El Niño als natuurlijke klimaatfluctuatie een belangrijke bijdrage geleverd aan  de recordtoename in 2015. Dat was namelijk ook het geval in 1998, toen er een sterke toename was van methaan en er tevens een sterke El Niño was. Ongeveer 40 procent van de methaan die jaarlijks in de atmosfeer wordt gebracht, heeft een natuurlijke oorsprong. Dit zijn vooral moerassen.

Methaan is op CO2 na het belangrijkste broeikasgas dat door menselijke activiteiten sterk is toegenomen in de atmosfeer en zodoende invloed heeft op het wereldwijde klimaat. Daarbij is methaan een veel sterker broeikasgas dan CO2 per uitgestoten kilogram. Het verminderen van de uitstoot van methaan is dus van belang voor het temperen van de opwarming van de aarde.

Om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen, zouden ook maatregelen genomen moeten worden om de uitstoot van methaan te verminderen. Met alleen het terugbrengen van CO2 in de atmosfeer lukt het niet om de klimaatverandering te temperen of tegen te houden.

Links naar het paper in ESSD en de editorial in ERL:

Data en figuren: http://www.globalcarbonproject.org/methanebudget

Volledig wetenschappelijk artikel: http://www.earth-syst-sci-data.net/8/697/2016/

Editorial: http://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/11/12/120207