Uria Peretz uit Israel (30) was deze week in Utrecht te gast om bij SRON meer fijne kneepjes te leren over hoge energie astrofysica: hete verschijnselen in het heelal, die je met röntgentelescopen goed kan bestuderen. 

Hij onderzoekt aan de Technion Universiteit in Haifa actieve kernen van melkwegstelsels (active galactic nuclei, AGN). In de regel zorgen superzware zwarte gaten in die stelsels voor veel spektakel in de vorm van allerlei straling. 

Een zo’n actief melkwegcentrum, dat was gezien door de verkennende röntgentelescoop SWIFT, zou Uria graag een tijdje waargenomen willen zien met de grote röntgentelescoop Chandra van NASA. “Deze AGN was namelijk verduisterd maar wordt nu weer feller. We willen weten waarom dat is”, legt hij uit.

Een programma van de Europese commissie genaamd AHEAD, van 26 Europese instituten waar onderzoek naar röntgenstraling uit het heelal gedaan wordt, stelt jonge onderzoekers als Uria in staat een week kennis op te doen bij ervaren specialisten in dat vakgebied. 

Bij SRON werkt Uria samen met SWIFT-expert Missagh Mehdipour. Hij helpt Uria om met de gegevens van SWIFT een overtuigend voorstel te schrijven om Chandra een tijdje op de veranderende actieve melkwegstelsel-kern te richten voor gedetailleerde röntgenwaarnemingen. 

SRON-onderzoeker Jelle de Plaa kon Uria helpen met de SPEX-software waarmee je kunt uitrekenen hoe het verwachte röntgenspectrum van het actieve stelsel eruit ziet. De metingen van Chandra zullen later meer informatie over de samenstelling en toestand van de hete gassen rond zware zwarte gaten kunnen opleveren. De SPEX software is door de hoge energie astrofysica onderzoekers bij SRON ontwikkeld en verbeterd (Kaastra, Mewe and Nieuwenhuijzen, 1996). 

AHEAD staat voor Activities for the High Energy Astrophysics Domain en wordt betaald door de Europese Commissie.

https://www.sron.nl/astrophysics-spex