{lang en}
Jupiter revealed to astronomers what hides beneath the colourful clouds, dots and stripes we see on the planet. A new radiomap of Jupiters atmosphere – the most detailed so far – reveals the massive movement of ammonia gas beneath the surface. {/lang}

{lang nl}

Radiokaart onthult wat onder de wolken gebeurt

Jupiter heeft aan astronomen prijsgegeven wat er schuilgaat onder de kleurrijke wolken, stippen en strepen die we op de planeet zien. Een nieuwe radiokaart van de atmosfeer van Jupiter – de meest gedetailleerde tot dusver – laat de massale beweging van grote hoeveelheden ammoniakgas onder het oppervlakte zien. {/lang}

Astronomen maten radiostraling van Jupiters atmosfeer, in golflengten die zich niet laten hinderen door Jupiters wolken in de bovenlaag. Omdat de warmtestraling op radiogolflengtes deels wordt geabsorbeerd door de aanwezigheid van ammoniakgas, konden de onderzoekers bepalen hoeveel ammoniak zich daar in de atmosfeer bevond en op welke hoogte. Zo konden de onderzoekers op die plekken tot ongeveer 100 kilometer diep kijken in de atmosfeer van de grootste planeet van ons zonnestelsel.

Die diepere lagen, waar zich ook wolken vormen, zijn nog grotendeels nieuw terrein. Door deze gebieden te bestuderen, hopen astronomen te ontdekken hoe de vorming van wolken en de circulatie van ammoniak in de atmosfeer in gang wordt gezet. De studies werpen ook nieuw licht op vergelijkbare processen op andere gasreuzen: in ons eigen zonnestelsel, maar ook op nieuw ontdekte exoplaneten rond verder weg gelegen sterren.

“Feitelijk hebben we zo een driedimensionaal beeld gemaakt van ammoniakgas in Jupiters atmosfeer, die de opwaartse en neerwaartse bewegingen in de turbulente atmosfeer van de planeet laat zien”, zegt eerste auteur Imke de Pater. Zij is professor astronomie aan de Universiteit van California en ook verbonden aan SRON.

De onderzoekers van de Universiteit van California in Berkeley gebruikten nieuwe metingen van de Karl G. Jansky Very Large Array radiotelescoop in New Mexico. Die heeft een update gehad waardoor de radiotelescoop tien keer zo gevoelig werd.

De Pater en haar collega’s publiceerden hun bevindingen en hun buitengewoon gedetailleerde kaarten in het toonaangevende tijdschrift Science van 3 juni. De resultaten komen mooi op tijd voor NASA’s ruimtevaartuig Juno, dat over een maand bij Jupiter aankomt. Juno gaat onder meer de hoeveelheid water meten in de diepere lagen waar De Pater en haar collega’s naar ammoniak keken.