SRON-astrofysicus John Heise heeft de Willem de Graaffprijs gewonnen voor zijn inzet voor popularisatie van ruimtevaart en sterrenkunde. De prijs wordt eens in de drie jaar toegekend door Stichting de Koepel en is primair bedoeld voor iemand die beroepsmatig werkzaam is in sterrenkunde en/of ruimteonderzoek en die daarnaast in bijzondere mate bijdraagt aan de popularisering van deze wetenschapsterreinen.

De prijs is genoemd naar prof. dr. Willem de Graaff, van 1960 tot 1976 leider van de fysische afdeling van het Utrechts laboratorium voor ruimteonderzoek, voorloper van SRON. Naast zijn werk als fysicus en vooral na zijn pensionering heeft De Graaff er zich tientallen jaren voor ingezet een breed publiek te interesseren voor ruimtevaart en sterrenkunde.

John Heise is sinds de jaren zeventig werkzaam bij SRON. Hij houdt zich daar bezig met hoge-energie-astrofysica. Hij is de ontdekker van diverse röntgenbronnen in het heelal en zijn onderzoeksgroep lokaliseerde in 1997 voor het eerst de al 25 jaar ongrijpbare gammaflitsen. Daarvoor ontving hij in 1998 de gedeelde Bruno Rossi prijs van de American Astronomical Society. Hij is sinds 1999 tevens bijzonder hoogleraar natuurkunde aan de faculteit voor Natuur- en Sterrenkunde van de Universiteit Utrecht en doceert actuele onderwerpen uit de natuurkunde, vaak met een sterrenkundige invalshoek. In 2002 was hij een van de winnaars van de Descartes Prijs voor Europese samenwerking.

Op de universiteit Utrecht is hij ook als popularisator actief. Zo gaf hij samen met enkele collega’s een cursus ‘het fascinerend heelal’ voor studenten van alle faculteiten, dus ook studenten die geen sterrenkunde studeren. Aan de Universiteit van Wageningen was Heise actief in het kader van een studium generale over de oorsprong van het leven en hij gaf voordrachten over zwarte gaten voor middelbare scholieren. Hij geeft tevens les in het kader van Hoger Onderwijs Voor Ouderen, dus voor geïnteresseerde, ontwikkelde leken zonder specifiek sterrenkundige achtergrond.

Sinds enkele jaren spreekt hij ook voor amateurs en voor het brede publiek. Onder meer was hij op de radio te horen over kosmologische onderwerpen. Voor stichting ‘De Koepel’ heeft Heise diverse lezingen gegeven op sterrenwacht Sonnenborgh over onderwerpen als donkere materie, tien dimensies in het heelal, gravitatielenzen, het heelal bij de hoogste energieën en gravitatiestraling. Ook schreef hij (samen met Willem de Graaff!) artikelen over de relativiteitstheorie in het tijdschrift Natuur en Techniek.