{multithumb thumb_width=200}

Het team van de Universiteit Leiden – waarin SRON deelneemt – heeft met het iSPEX-project (‘Meet fijnstof met je smartphone’) de Academische Jaarprijs 2012 gewonnen. Tijdens een spannende finale liet iSPEX woensdagavond in de Leidse Stadsgehoorzaal de twee andere teams, uit Groningen, achter zich. Met de Academische Jaarprijs op zak kan het team, dat onder leiding staat van sterrenkundige Frans Snik, het plan uitvoeren om met een opzetstukje voor een smartphone en een bijbehorende App het grootste Nederlandse citizen science experiment ooit te realiseren. Aan de Academische Jaarprijs is een bedrag verbonden van 100.000 euro.

Snik licht toe: “In 2013 willen we met 10.000 mensen tegelijk een meting uitvoeren aan fijnstof, één van de grootste citizen science experimenten ooit! Mensen zelf laten meten en zo laten bijdragen aan de wetenschap, zien wij echt als de toekomst. Wij willen graag de eerste stap in die richting zetten. iSPEX is daarom echt een experiment. We passen voor het eerst deze uit de sterrenkunde/ruimteonderzoek afkomstige meettechniek toe met behulp van smartphones. Het is ook voor het eerst dat we metingen niet zelf uitvoeren. Als dit experiment slaagt, dan gaan we er natuurlijk mee door. Dan willen we initiatieven ondersteunen om vaker te meten en ook in het buitenland metingen laten uitvoeren.”

Landelijke meetdag

Om het project te realiseren worden in de komende maanden 10.000 iSPEX-opzetstukjes voor de iPhone 4(S) geproduceerd, en verspreid over heel Nederland. Als alle iSPEX’en zijn uitgedeeld vindt een landelijke meetdag plaats, in mei of juni 2013. Met behulp van de bijbehorende App worden individuele metingen naar een centrale database gestuurd. Daarna worden de verzamelde metingen geanalyseerd door het team van iSPEX. Alle iSPEX-metingen worden gecombineerd tot een kaart van fijnstof boven Nederland. Dit zal het voornaamste resultaat zijn. Snik: “We willen informatie toevoegen aan de fijnstofmetingen die het RIVM nu al uitvoert. Daarnaast richten wij ons op educatie door diverse experimenten aan te bieden met de smartphone en de iSPEX. De beste manier om erachter te komen dat wetenschap leuk is, is door het zelf te doen.”

Technologie

Het iSPEX-team bestaat uit onderzoekers en studenten van NOVA, de Universiteit Leiden, SRON, KNMI en het RIVM. De iSPEX-technologie is nog deels in ontwikkeling maar wordt vanuit de sterrenkunde al toegepast in het atmosfeeronderzoek. Door de toepassing van de technologie verder te ontwikkelen voor gebruik met een smartphone is het een goed voorbeeld van hoe sterrenkundige technologie een maatschappelijke toepassing kan vinden.

Het Astma Fonds ondersteunt het project en gaat een grote rol spelen in de distributie van de opzetstukjes. Op de iSPEX-website kunnen ook opzetstukjes worden besteld.

Steun André Kuipers 
iSPEX wordt ook ondersteund door ESA-astronaut André Kuipers, de Nederlander die onze aardatmosfeer kort geleden nog van buiten heeft gezien tijdens zijn verblijf in het internationale ruimtestation (ISS). Kuipers: “Het is fantastisch dat 10.000 Nederlanders samen metingen gaan doen aan de atmosfeer van onze prachtige planeet”.

Meer informatie
Beeldmateriaal en meer informatie is te vinden op de media-pagina van de iSPEX-website. Bekijk de uitreiking van de Academische Jaarprijs hier.