Laatste ontbrekende puzzelstukje van botsingen tussen clusters van sterrenstelsels

(English follows Dutch) Astronomen hebben een model over hoe botsende clusters van sterrenstelsels de verschillende stadia van hun botsing doorlopen, waarbij ze steeds een nieuwe vorm aannemen. Een stompe vorm verandert in een scherpe kegel, die weer transformeert tot de vorm van een tong. Die eerste en die laatste zijn al vele malen waargenomen, maar …

Continue reading

Nederlandse satelliet onthult veel grotere methaanuitstoot Australische kolenmijnen dan verwacht op basis van landelijke rapportage

(English follows Dutch) Een Nederlandse groep wetenschappers heeft ruimte-instrument TROPOMI gebruikt om methaanemissies te berekenen van zes Australische kolenmijnen. Samen leveren ze 7% van de landelijke kolenproductie, maar ze blijken ongeveer 55% uit te stoten van wat Australië opgeeft voor hun totale methaanuitstoot uit kolenmijnen. Australië staat in de mondiale top-5 van kolenproducerende landen. Het …

Continue reading

Bolometers opereren bij hogere temperatuur dankzij nieuw supergeleidend materiaal

Detectoren die bestaan uit een combinatie van een supergeleidende hot electron bolometer (HEB) en een lokale oscillator vormen de werkpaarden van de supra-terahertzastronomie. Deze detectoren bekijken bijvoorbeeld de geboorte van sterren en de evolutie van het heelal. Tot nu toe worden voor ruimte- en ballontelescopen vooral niobiumnitride HEBs gebruikt, die op lage temperaturen van 4 …

Continue reading

MKID-detectoren blijken honderdmaal minder ruis te hebben

(English follows Dutch) Wetenschappers ontwikkelen supergeleidende detectoren (MKIDs) om uit het zwakke schijnsel van exoplaneten een spectrum te ontwaren. Nu zien onderzoekers van SRON en de TU Delft bij hun MKIDs een honderdmaal lagere ruis dan gedacht. Het levert een nieuw natuurkundig inzicht op: de samenhang tussen het aantal quasideeltjes en hun levensduur vervalt. Publicatie …

Continue reading

TROPOMI meet 50.000 ton weggelekt methaan na explosie gasput Louisiana

Het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI heeft de klimaatschade in kaart gebracht van een explosie in een gasput in Louisiana in 2019. In totaal is er 50.000 ton methaan ontsnapt, equivalent aan een procent van de jaarlijkse Nederlandse CO2-uitstoot (100-yr GWP). Het SRON-onderzoeksteam gebruikte samen met het Amerikaanse EDF een nieuwe methodiek door met twee satellieten op …

Continue reading

Simultane TES-uitlezing op niveau van telescopen zoals Athena

SRON-wetenschappers hebben het signaal van 37 TES-pixels tegelijkertijd uitgelezen op een resolutie van 2,2 eV voor röntgenstraling (6 keV). Het is de eerste keer dat een simultane uitlezing voldoet aan de vereisten van toekomstige ruimtetelescopen op het niveau van Athena wat betreft zowel aantal pixels als energieresolutie. In 2020 zette SRON al een wereldrecord van …

Continue reading

Simultane uitlezing van zestig bolometers voor ver-infrarode ruimtetelescopen

(English follows Dutch) TES-bolometers met gelijktijdige uitlezing van meerdere pixels zijn de beoogde detectietechniek voor een aantal ruimtemissies voor submillimeter en ver-infrarode golflengtes, zoals LiteBIRD en OST. Qian Wang, promovendus bij SRON en de RUG, heeft nu een simultane uitlezing ontwikkeld voor zestig TES-bolometers. Publicatie in Applied Physics Letters. Licht vanuit het diepe heelal met …

Continue reading

Bias telescopen blijkt oorzaak ontbrekende zware zwarte gaten

Onze telescopen hebben nog nooit een zwart gat waargenomen zwaarder dan twintig zonsmassa’s. Toch weten we dat ze bestaan, getuige de tientallen detecties van zwaartekrachtsgolfdetectoren. Een team van astronomen onder leiding van Peter Jonker (SRON/Radboud) heeft nu ontdekt dat telescopen een bias hebben ten nadele van zware zwarte gaten, waarmee ze de tegenstrijdigheid verklaren. Publicatie …

Continue reading

Limiet op nauwkeurigheid TES-detector blijkt minder fundamenteel dan gedacht

(English below Dutch) SRON-wetenschappers ontwikkelen een detectietechnologie (TES) die de energie van individuele fotonen registreert, bijvoorbeeld voor röntgenstraling uit het verre heelal. Tot nu werd aangenomen dat de bedrading op de detectiechip een intrinsieke grilligheid in de nauwkeurigheid met zich meebrengt. Het onderzoeksteam heeft nu ontdekt dat er toch ruimte is voor verbetering. Publicatie in …

Continue reading

Elektronparen blijven stabiel boven kritische temperatuur supergeleiding

(English below Dutch) Wetenschappers hebben ontdekt dat elektronparen soms samenblijven als de supergeleidende toestand is opgeheven. Ze zagen dit verschijnsel in titaniumnitride tot aan tweemaal de kritische temperatuur. In conventionele supergeleiders gaan elektronparen en supergeleiding hand in hand. Ruimteonderzoekers gebruiken titaniumnitride voor het bestuderen van exoplaneten. Publicatie in Science op 29 oktober. Het precieze mechanisme …

Continue reading