Wat is de oorsprong van het leven op aarde en in het heelal? Gedreven wetenschappers uit verschillende vakgebieden gaan proberen deze fundamentele vraag nu samen te beantwoorden. Dat gebeurt vanuit een zogenoemd Origins Center, dat donderdag 31 augustus officieel van start gaat, gelijk met het tweedaagse internationale symposium voor wetenschappers Fundamentals of Life in the Universe in Groningen.

Talloze vragen die het Nederlandse publiek in 2015 stelde naar de oorsprong van leven en alles wat wij kennen, zijn op de Nationale Wetenschapsagenda gebundeld in het onderzoeksprogramma Oorsprong van het leven op aarde en in het heelal.

Enkele tientallen enthousiaste onderzoekers uit de Nederlandse astronomie, aard- en planeetwetenschappen, moleculaire- en evolutiebiologie, chemie, informatica, (bio)fysica en wiskunde – verdeeld over 17 universiteiten en onderzoeksinstellingen – gaan samen kijken naar het ontstaan, het functioneren en de toekomst van leven in een veranderende omgeving, van moleculaire tot planetaire schaal.

Origins Center

Dat is mogelijk dankzij een startimpuls van 2,5 miljoen euro die de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek juli 2017 beschikbaar stelde voor dit fundamentele onderzoeksprogramma. Met de startimpuls kunnen de onderzoekers het virtuele Origins Center inrichten en een eerste, verkennende fase van een ambitieus onderzoeksprogramma gaan uitvoeren. Zij willen naar vijf doorbraken in kennis toewerken: het reconstrueren van het ontstaan van de aarde en van het leven; het voorspellen van de evolutie van leven; het leven van molecuul tot biosfeer bouwen en sturen; buitenaards leven vinden en tenslotte grote schalen in tijd en ruimte overbruggen.

Het Origins Center gaat de uitvoering ondersteunen. Ook zal het Origins Center het publiek, de indieners van vragen over de oorsprong van het leven, voorzien van publieksinformatie over het onderzoek en de vorderingen.

Astronoom Frank Helmich van SRON Netherlands Institute for Space Research is trekker en voorzitter van de kerngroep van wetenschappers voor het programma. Boegbeeld voor het programma is Nobelprijswinnaar prof. dr. Ben Feringa (Rijksuniversiteit Groningen), samen met SRON-directeur en astronoom Rens Waters en evolutionair ecoloog en directeur Louise Vet van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

Symposium

Het symposium voor wetenschappers Fundamentals of Life in the Universe in Groningen, georganiseerd onder voorzitterschap van astronoom Floris van der Tak van SRON, markeert de start van de gezamenlijke zoektocht. Excellerende wetenschappers uit binnen- en buitenland werpen vanuit diverse relevante vakgebieden hun licht op de zoektocht naar onze oorsprong.

Op donderdagmiddag 31 augustus geven de drie boegbeelden van het onderzoeksprogramma het officiële startsein voor het Origins Center, waarover meer te vinden is op www.origins-center.nl. Minister Jet Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap zet dit kracht bij in een videoboodschap.

Op vrijdagavond 1 september gaat astrobioloog Charley Lineweaver in een studium generale voor het publiek in op de vraag Are we Alone?