Astronomers dr. Andrey Baryshev (SRON) and prof. dr. Amina Helmi (University Groningen) received a Starting Grant of 0,9 and 1,6  million Euro from the European Research Council (ERC). The ERC is founded in 2007 by the European Union to finance pioneering research. The Starting Grant is meant for researchers who have a doctors degree for about two to nine years and who want to become an independant leader in research.

Andrey Baryshev werkt als ‘instrument scientist’ bij ruimteonderzoeksinstituut SRON aan de ontwikkeling van nieuwe detectoren, zowel voor ruimtetelescopen als voor telescopen op de grond. Hij werkt onder andere aan de technologie van de band 9-detectoren van ALMA (Atacama Large Millimeter Array), de nieuwe submm-telescoop die in aanbouw is in Noord-Chili. Deze technologie is afgeleid van het HIFI-instrument aan boord van de ruimtetelescoop Herschel. Met de ERC-subsidie gaat Baryshev zogenoemde Microgolf Kinetische Inductie Detectoren (KIDs) ontwikkelen. KIDs zijn supergevoelige stralingsdetectoren die functioneren bij extreem lage temperaturen van een tiende graad boven het absolute nulpunt. Bij KID-detectoren is het relatief eenvoudig om meerdere pixels te plaatsen. Het voordeel daarvan is dat het minder tijd kost om een optimaal gedetailleerde afbeelding te maken van astronomisch interessante objecten. Deze detectoren worden specifiek ontwikkeld voor toepassing in de volgende generatie ver-infrarood-ruimtetelescopen, waarvan alle optica actief wordt gekoeld. Die zijn zo gevoelig dat straling uit de donkerste hoeken van het heelal gemeten kan worden.

Amina Helmi werkt op het Kapteyn Instituut aan de archeologie van onze Melkweg. Ons melkwegstelstel is waarschijnlijk geleidelijk aangegroeid met kleinere sterrenstelsels. Helmi spoort die aparte sterrenstelsels (‘fossielen’) op en bedrijft dus een soort astro-archeologie. Helmi wil de ERC-subsidie inzetten in de voorbereidingen van de Gaia-ruimtemissie. Gaia gaat een miljard sterren in onze Melkweg tot in detail in kaart brengen. Binnen het Aquarius-project voert zij met haar promovendi simulaties uit die aantonen dat de enorme halo van de Melkweg is ontstaan uit een serie botsingen en versmeltingen van miljoenen veel kleinere brokken donkere materie die bij de oerknal zijn gevormd. Sommige hebben het proces overleefd; de grootste herbergen de bekende satellietstelsels van de Melkweg, zoals de Grote en Kleine Magelhaense Wolk en het dwergstelsel Sagittarius.