Van de ruim twintig wetenschappelijke, technologische en educatieve experimenten die ESA-astronaut André Kuipers dit voorjaar uitvoerde tijdens Missie DELTA, verliep 85 procent met succes. Vier biologische proeven krijgen een nieuwe kans in toekomstige ruimtemissies. Vorige week presenteerden projectwetenschappers de eerste resultaten van Missie DELTA bij ESTEC in Noordwijk.

RON coördineerde en subsidieerde het grootste deel van de experimenten op DELTA. Daarnaast ontwikkelde SRON samen met het ruimte-experimentbureau DESC het educatieve experiment Seeds in Space, dat duizenden kinderen in staat stelde om samen met André Kuipers de groei van raketsla in de ruimte te bestuderen. Met de astronaut stelden de deelnemers aan Seeds in Space vast, dat de plantjes zonder licht en zwaartekracht hun oriëntatie voor de groeirichting kwijt zijn.

Enkele experimenten hebben nu al verrassende of toepasbare uitkomsten. Zo boekt Philips dankzij het DELTA-experiment ARGES grote vooruitgang in de ontwikkeling van een nieuwe generatie plasmalampen. Door de invloed van zwaartekracht zijn de lampen op aarde instabiel; ze flikkeren. Reden voor de TU Eindhoven om ze in de ruimte te testen. Het onderzoek in de Europese Microgravity Science Glovebox (MSG) leidde tot verrassende conclusies, aldus Gerrit Kroesen van de TU: "We hebben geconstateerd dat de instabiliteit uitsluitend wordt veroorzaakt door convectiekrachten. In de ruimte heb je die niet en kun je het gasmengsel in de lamp dus ongestoord bestuderen. Met de resultaten kunnen we de komende jaren verder om de lamp tot een groot succes te maken. Als hij eenmaal op de markt is, besparen we zoveel energie dat alle ontwikkelingskosten in één dag zijn terugverdiend."

Bij het oogonderzoek OLP deed Kuipers een serie metingen met het ‘Eye Tracking Device’, dat in staat is oogbewegingen rond drie assen waar te nemen. Volgens projectleider Jelte Bos van TNO-Human Factors in Soesterberg moet de wetenschappelijke literatuur worden aangepast. Want uit de eerste gegevens blijkt dat niet alleen het vestibulaire systeem in het binnenoor, maar ook het visuele systeem de zwaartekracht als referentie gebruikt.

Biologische experimenten

Van de vijf biologische experimenten verliep alleen de internationale proef ICE-first succesvol, een proef met honderdduizenden wormpjes van het type C. Elegans.,. De resultaten van de overige vier (ACTIN, Kappa, Tubul en Flow) waren om verschillende technische redenen van onvoldoende wetenschappelijke kwaliteit. Een onafhankelijke onderzoekscommissie bestudeert nog waar het precies mis ging. Zodra dit onderzoek is afgerond, komt de commissie met aanbevelingen voor de verbetering van hardware en procedures. Elk van de vier experimenten wordt opnieuw uitgevoerd in de ruimte, ofwel aan boord van een sondeerraket, of tijdens een nieuwe bemande ruimtemissie.

Behalve Seeds in Space deed Kuipers aan boord van de Russische Sojoez-capsule en het internationale ruimtestation ook een aantal andere educatieve projecten. Zo voltooide hij onder andere het door studenten ontwikkelde experiment BuG-NRG, dat een bacteriële brandstofcel testte. In tegenstelling tot de verwachting van de studenten, was de efficiency van de ‘biologische batterij’ in de ruimte minder hoog dan op aarde.

Missie DELTA naar het internationale ruimtestation ISS vond plaats van 19 tot 30 april 2004. De missie werd mogelijk gemaakt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het ministerie van Economische Zaken.