| Status | In ontwikkeling |
| Lancering | 2037 |
| Ruimtevaartorganisatie | ESA |
| Type | Röntgenstraling (0,1 – 10 nm) |
| Orbit | Heliocentrisch (L1) |
| SRON-bijdrage aan | X-ray Integral Field Unit (X-IFU) |
Verdeling heet gas in clusters
NewAthena gaat de verdeling en samenstelling in kaart brengen van het hete gas binnen clusters van sterrenstelsels. Hij kijkt op verschillende afstanden, en dus in meerdere kosmische tijdperken. Astronomen gebruiken die data om te begrijpen hoe deze grote-schaalstructuren zijn ontstaan en gevormd. Het merendeel van de ‘normale’ materie in het heelal bestaat uit heet gas dat alleen zichtbaar is voor telescopen zoals NewAthena, omdat het vooral röntgenstraling uitzendt.
Superzware zwarte gaten
NewAthena gaat ook superzware zwarte gaten bestuderen in het centrum van sterrenstelsels. Hun activiteit beïnvloedt de vorming en evolutie van hun sterrenstelsel. Terwijl ze materiaal uitspuwen via ‘outflows’ of ‘jets’, zuigen ze ook sterren en gas uit hun omgeving op. Daarbij komt röntgenstraling vrij, waar NewAthena dankbaar gebruik van maakt. Hij gaat superzware zwarte gaten observeren op afstanden waar het heelal tussen anderhalf en zes miljard jaar oud is. Dit is het tijdperk waarin stervorming en de aanwas van superzware zwarte gaten op zijn piek zat.
Camera en spectrometer
NewAthena heeft twee wetenschappelijke instrumenten aan boord. De Wide Field Imager (WFI) fungeert als de camera met breed blikveld, terwijl de X-ray Integral Field Unit (X-IFU) dienst doet als spectrometer. SRON deelt de leiding over het internationale consortium dat X-IFU ontwikkelt. Bovendien ontwikkelt SRON X-IFU’s camera en de back-up detectoren—Transition Edge Sensors (TES).
Duizend kleuren in de regenboog
De detectoren geven X-IFU een ongekend hoge spectrale resolutie van minimaal vier electronvolt. Dat is vergelijkbaar met het onderscheiden van duizend kleuren in de regenboog. Daarmee kunnen astronomen de streepjescodes identificeren die stoffen achterlaten in het spectrum van een ruimteobject. TES-detectoren werken op het randje van een supergeleidende toestand, waarin een elektrische stroom geen weerstand ondervindt. Hiertoe worden de detectoren op slechts vijf honderdsten graden gehouden boven het absolute nulpunt rond -273 °C. Wanneer een röntgendeeltje uit het heelal invalt op een detector, warmt die een klein beetje op waardoor de supergeleidende toestand vervalt. De grootte van de elektrische weerstand is proportioneel met de energie van de inslaande röntgenstraal. X-IFU bouwt zo voor een hemellichaam stukje voor stukje een spectrum op. In totaal vormen 1.500 detectoren evenzoveel pixels binnen X-IFU. Elk pixel bevat een spectrum, zodat astronomen kunnen zien hoe de aanwezige stoffen zijn verdeeld over een hemelobject.
