| Status | Actief |
| Lancering | 2013 |
| Ruimtevaartorganisatie | ESO |
| Type | Microgolf en ver-infrarood (0,3 – 9,6 mm) |
| Orbit | Atacama-woestijn, Chili |
| SRON-instrument | Band 5 en Band 9 |
Dark ages
Tijdens de eerste miljard jaar van het universum begonnen de eerste sterren zich langzaam te vormen. Maar omdat ze toen nog gehuld waren in dichte wolken van waterstof, blijven die aan ons zicht onttrokken. Dit tijdperk staat daarom bekend als de ‘dark ages’. Daarna vormden zich steeds meer sterren en ontstonden de eerste sterrenstelsels, terwijl de waterstofnevel opklaarde.
Ver-infrarood
Het licht van die eerste sterren is tijdens haar lange reis door ruimte en tijd opgerekt door de uitdijing van het heelal. Het oorspronkelijk zichtbare licht is daardoor veranderd in microgolven en ver-infraroodstraling als aankomt op aarde. Met zijn 66 antenneschotels vangt ALMA daar een—voor sterrenkundige begrippen—flinke portie van op.
Jonge planeetstelsels
Dichter bij huis vormen jonge planeetstelsels een interessant doelwit voor ALMA. Anders dan hun zichtbare licht schijnt hun ver-infraroodlicht dwars door de omringende stofwolken heen. ALMA fotografeert zo babysterren die net geboren worden en zelfs stofschijven rond jonge sterren waarin planeten-in-wording als een sneeuwbal massa vergaren om zich te ontwikkelen tot een volwassen planeet. ALMA biedt een inkijkje in de moleculen die een rol spelen in dit geboorteproces.
Virtuele schotel
ALMA is officieel afgebouwd in 2013, maar de eerste wetenschappelijke observaties dateren al uit 2011. De 66 antenneschotels vormen samen een oppervlakte van zesduizend vierkante meter om voldoende straling op te vangen van de zwakke lichtbronnen die astronomen ermee willen bestuderen. Ze staan verspreid over een gebied dat 16 kilometer opspant. Door samen te werken als een interferometer leveren ze dezelfde ruimtelijke resolutie als een gigantische telescoop van 16 kilometer in diameter zou hebben.
Band 5 en Band 9
Elke antenne heeft tien verschillende golflengtegebieden, genaamd ‘bands’. De NOVA-ALMA groep heeft in het SRON-lab Band 5 en Band 9 ontwikkeld, voor respectievelijk 1.42-1.84 mm en 0.42-0.50 mm. De detectortechnologie is gebaseerd op het HIFI-instrument aan boord van de Herschel-satelliet die is ontwikkeld onder leiding van SRON.
Onze experts
-
Lees meerTerri Brandt
Head of Astrophysics Programme (Dr.)
